Strony

sobota, 9 stycznia 2021

Grochów: teren w dzielnicy Praga Południe

Grochów to rozległy teren o charakterze mieszkaniowo-przemysłowym na terenie dzielnicy Praga Południe, w środkowo-wschodniej części miasta.

W 1347 r. należał do dóbr skaryszewskich nadanych przez książąt mazowieckich książąt kapitule płockiej. Jako Grochowo wymieniony był już w 1570 r. wraz z wsiami: Kawęczyno, Kamion i Gocław, należącymi również do tejże kapituły i leżącymi w archidiakonacie pułtuskim. Wraz z okolicznymi miejscowościami ucierpiał podczas potopu szwedzkiego.

Grochów z lotu ptaka

Król Stanisław August Poniatowski postanowił uporządkować tereny na prawym brzegu Wisły i zaproponował kapitule płockiej zamianę dóbr skaryszewskich na inne. Została ona zatwierdzona przez sejm w 1766 r. W1780 r. Stanisław A. Poniatowski został formalnie posiadaczem tych, po czym postanowił odstąpić je swemu bratankowi, podskarbiemu wielkiemu litewskiemu ks. Stanisławowi Poniatowskiemu, który w tym samym roku założył kolonię Grochów. Ziemie zostały podzielone na osiem części i następnie nadane różnym osobom. Podział taki utrzymał się jeszcze do początku XX w., co widać do dziś w starych księgach hipotecznych.


W latach 1822-1823, po wybudowaniu szosy brzeskiej w rejonie dzisiejszej ul. Grochowskiej zaczęli osiedlać się tkacze i przędzalnicy, korzystający z surowców, które sprowadzano ze wschodnich obszarów Królestwa Polskiego.

25.02.1831 r. pod ówczesną wsią rozegrała się największa bitwa powstania listopadowego – bitwa pod Olszynką Grochowską, w której uczestniczyły wojska polskie dowodzone przez gen. Józefa Chłopickiego oraz rosyjskie pod dowództwem gen. Iwana Dybicza. Mimo ogromnego wysiłku i zaangażowania militarnego Rosjanom nie udało się zdobyć warszawskiej Pragi.

Od początku XIX w. do lat 60. XX w. na Grochowie działał największy praski targ koni i bydła, w miejscu, gdzie pod koniec XIX w. został wzniesiony gmach Instytutu Weterynaryjnego. Po likwidacji targowiska założono tu park. W XIX w.

Grochów i okolica słynęły z produkcji piwa typu monachijskiego i portera, które produkował wybudowany przez Karola Osterloffa w latach 50. XIX w. browar. Zakład ten na części gruntów Gocławka i Grochowa rozwinął też produkcję: win, wódek, likierów i octu.

W XIX w. dobrą opinią cieszyły się też wyrabiane na Grochowie świece z fabryk Hocha, Stencla i Maetzego, zapałki Bieńkowskiego, skóry z garbarni braci Jeromimów.

W 1916 r. Grochów został przyłączony do miasta. Zaraz po tym nastąpił szybki wzrost liczby jego mieszkańców: 1921 – ok. 6 tys., 1930 – ok. 13 tys., 1938 r. – ok. 43. tys.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego na terenie dawnych XIX-wiecznych manufaktur powstawały nowoczesne na ówczesne czasy fabryki m.in.: na ul. Terespolskiej Państwowe Zakłady Inżynieryjne, na ul. Goławskiej fabryka sprzętu elektroenergetycznego Kazimierza Szpotańskiego. Przed II wojną światową, dużą rolę na Grochowie odgrywało również gospodarstwo ogrodnicze Witolda Zajdla, który pomagał nowo osiadłym mieszkańcom Grochowa.

Kolejna znaną tutejszą postacią był właściciel piekarni, Teodor Rajchert, który w czasie niemieckiej okupacji przechowywał dokumenty cechowe z królewskimi przywilejami z XVI i XVII w., a w latach 1942-1943 przekazywał bezpłatnie duże ilości chleba dla wielu organizacji społecznych.

Znaczna rozbudowa Grochowa nastąpiła po zakończeniu wojny w 1951 r., kiedy zaczął się tu rozbudowywać przemysł. W 1950 r. przy ul. Mińskiej uruchomiono największa w Polsce drukarnię im. Rewolucji Październikowej.

Wkrótce powstały tu również: Polskie Zakłady Optyczne oraz duże zakłady odzieżowe „Cora”. W miejscu dawnych zakładów amunicyjnych „Pocisk” uruchomiono samochodowe warsztaty remontowe, które w 1951 r. zostały przekształcone w Warszawską Fabrykę Motocykli, przeniesioną później do WSK Świdnik. Okres wojny przetrwała Warszawska Fabryka Sprzętu Spawalniczego „Perun”.

W 1977 r. przy Rondzie Wiatraczna wzniesiono jeden z pierwszych w Warszawie, nowoczesny jak na ówczesne czasy budynek handlowo-usługowy Uniwersam Grochów, który skupiał pod jednym dachem różne sklepy i placówki usługowe.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz